 |
Ο ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΣ ΜΙΧΑΗΛ
Πρωτάτο, Καρυές Αγίου Όρους. Έργο του Μανουήλ Πανσέληνου (1290). Ο αρχιστράτηγος των επουρανίων δυνάμεων εικονίζεται στο μεταίχμιο μεταξύ «ουρανού και γης» -άυλου και πραγματικού- φορώντας στρατιωτικό φόρεμα και εζωσμένο με ζώνη χρυσή και βαστώντας εις τας χείρας του κοντάρια με πελέκεις και λόγχας εις τας κορυφάς των κονταρίων (Διονύσιος εκ Φουρνά).Εβουλόμην σε, Μιχαήλ, άσμα πρέπον άσαι πρεπόντως, αλλ'άυλον ουκ έχω. Στη Φρυγία της Μικρασίας αναπτύχθηκε αίρεση αγγελολατρείας και από εκεί πέρασε στη Σύμη της Δωδεκανήσου ως τιμή των Αγγέλων και ιδίως του Αρχαγγέλου (Μονή Ταξιάρχου Μιχαήλ του Πανορμίτη, Μιχαήλ Ρουκουνιώτη κ.α.). Μεγάλο προσκύνημα υπάρχει και στον Μανταμάδο της Μυτιλήνης.
|
 |
Ο ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛ
Ο αρχάγγελος, που έφερε στην Παναγία το χαρμοσυνο άγγελμα, απευθύνοντάς της τον γνωστό χαιρετισμό «Χαίρε, Κεχαριτωμένη...». Εμφανίσθηκε ως μοναχός στον «Λάκκο του Άδειν» κοντά στις Καρυές κι έψαλε μπροστά στην εικόνα της Παναγίας τον ύμνο «Άξιον Εστίν» (το θαύμα τοποθετείται στις 11 Ιουνίου 982 μ.Χ.). Με την ονομασία αυτή αποκαλείται έκτοτε η θαυματουργή εικόνα και έγινε η εφέστια του Αγίου Όρους. Σήμερα βρίσκεται στο Ιερό Βήμα του Πρωτάτου
|
 |
Ο ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΟΣ
Η τοιχογραφία έχει υποστεί μεγάλες φθορές. Ο καθηγητής του ασκητικού βίου, συγγραφέας της ουρανοδρομου Κλίμακος, έζησε τον 6ο αι. και ασκήτευσε στο όρος Σινά, επί Ιουστίνου Β΄ (565-578). Το περίφημο έργο του, που θεωρείται ως το «ευαγγέλιο» των μοναχών, έγραψε ύστερα από παράκληση του ομωνύμου του Καθηγουμένου στη Ραϊθώ (σημερινή Τουρ). Οι μοναχοί της Αγίας Αικατερίνης του Σινά τον ανέδειξαν Καθηγούμενό τους, αλλά o ίδιος, συνηθισμένος στον ερημικό βίο, εγκατέλειψε γρήγορα το μοναστήρι και ξαναγύρισε στην έρημο και στην απομόνωσή του. Εικονίζεται σε βαθύ γήρας.
|
 |
Κεφαλή του αγίου Ιωάννη της Κλίμακος, λεπτομέρεια του έργου αριθ. 33. Οι φθορές της τοιχογραφίας δημιούργησαν κάτι σάν πέπλο ομίχλης γύρω από τον ερημίτη και μονήρη όσιο. Νομίζει κανείς ότι ο ίδιος θέλησε, όπως έκανε πάντα, να απομονωθεί με αυτό τον τρόπο από τα βλέμματα του κόσμου
|
 |
Ο ΑΓΙΟΣ ΘΕΟΚΤΙΣΤΟΣ
Αρκετά κατεστραμμένη τοιχογραφία. Ευτυχώς σώζεται το πρόσωπο του συνασκητή του αγίου Ευθυμίου, του μεγάλου οσίου Θεοκτίστου, που ήταν έγκλειστος σε κελλί της λαύρας Φαράν, έξι μίλια μακριά από την πόλη Ιερουσαλήμ. Μετά τα Φώτα, έφευγαν μαζί με τον άγιο Ευθύμιο, που ασκήτευε στην ίδια λαύρα, για την έρημο, οπου ζούσαν σε μεγάλη σκληραγωγία, και γύριζαν την Κυριακή των Βαΐων. Μετά από πέντε χρόνια πήγαν και έμειναν σε μια σπηλιά στην έρημο. H φήμη τους όμως είχε τόσο απλωθεί, ώστε έφθαναν κοντά τους πολλοί μαθητές, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί κοινόβιο με ηγούμενο τον άγιο Θεόκτιστο. Εξεδήμησε το 451. Στην κηδεία του προΐστατο ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Αναστάσιος κι έλαβε μέρος ο άγιος Ευθύμιος ο Μέγας.
Στο βλέμμα του προσώπου του αγίου έχει αποτυπωθεί όλη η αυστηρότητα της ασκητικής ζωής του.
|
 |
Ο ΑΓΙΟΣ ΝΕΙΛΟΣ Ο ΑΣΚΗΤΗΣ
Ήταν έπαρχος στην Κωνσταντινούπολη, κατά τον Σωφρόνιο Ευστρατιάδη, επί Θεοδοσίου Β' (408-450). Μαζί με τη γυναίκα του, με την οποία είχαν αποκτήσει δύο παιδιά, έφυγαν στην Αλεξάνδρεια, όπου χωρίσθηκαν. O άγιος Νείλος πήρε μαζί του στο όρος Σινά τον γιο τους Θεόδουλο και η σύζυγός του την κόρη τους. Στο Σινά τον Θεόδουλο άρπαξαν βάρβαροι επιδρομείς. Κατέγινε με τη συγγραφή ασκητικών έργων κι έζησε σε αυστηρή άσκηση. Τα ιερά λείψανά του μεταφέρθηκαν επί Ιουστίνου (518-527) και τοποθετήθηκαν στον ναό του Αποστόλου Παύλου στο ομώνυμο Ορφανοτροφείο της Κωνσταντινούπολης.
Στην τοιχογραφία του Πανσέληνου δίδεται η εντύπωση ότι θρηνεί τον χαμό του γιου του Θεόδουλου. Χαρακτηριστικός είναι o κυματισμός της μακριάς γενειάδας του. Μορφολογικά αντιστοιχεί στην απεικόνιση του αγίου Θεόκτιστου.
|
 |
Ο ΑΓΙΟΣ ΕΥΘΥΜΙΟΣ Ο ΜΕΓΑΣ
Γεννήθηκε το 377, επί Γραβιανού (375-383), στη Μελιτηνή της Αρμενίας. Ακολούθησε το ιερατικό στάδιο, στο οποίο τον έταξαν οι ευσεβείς γονείς του Παύλος και Διονυσιάς, που είχαν μείνει επί πολύ χρόνο άτεκνοι. Από τη Μελιτηνή αναχώρησε για την Ιερουσαλήμ, όπου εγκλείσθηκε στη λαύρα Φαράν έχοντας συνασκητή τον άγιο Θεόκτιστο, με τον οποίο κι έφυγαν στην έρημο (βλ. αριθ. 35). Εξεδήμησε το 473 σε ηλικία 97 ετών, επί Λέοντος του Μεγάλου (457-474), αφού μετέστρεψε πολλούς Σαρακηνούς στον χριστιανισμό.
Εικονίζεται από τον Πανσέληνο στο βαθύ γήρας που έζησε, με μακριά γενειάδα καί σεβάσμιο ύφος.
|
 |
Ο ΑΓΙΟΣ ΔΑΝΙΗΛ Ο ΣΤΥΛΙΤΗΣ
Καταγόταν από το χωριό Μαρουθά της Μεσοποταμίας. Έγινε μοναχός σε μικρή ηλικία και ακολούθησε αυστηρά ασκητική ζωή. Πήρε την ευλογία του αγίου Συμεών του στυλίτη (βλ. αριθ. 39) και μετέβη στην Κωνσταντινούπολη επί Λέοντος του Μεγάλου (457-474). Εκεί ανέβηκε στον στύλο και πέρασε πάνω σ'αυτον την υπόλοιπη ζωή του.
Εικονίζεται με μακριά μαλλιά, μακριά γενειάδα καί γαλήνιο βλέμμα.
|
 |
Ο ΑΓΙΟΣ ΣΥΜΕΩΝ Ο ΣΤΥΛΙΤΗΣ
Γεννήθηκε στήν κώμη Σισάν της Αντιόχειας. Οι γονείς του ήταν φτωχοί βοσκοί. Επί Λέοντος του Μεγάλου (457-474), όταν Πατριάρχης ήταν ο Μαρτύριος, αναχώρησε για το μοναστήρι της Μάνδρας, όπου έμεινε μιά ολόκληρη δεκαετία. Μετά από τριετή παραμονή στήν κώμη Τελάνισο, αποφάσισε να γίνει στυλίτης και ασκήθηκε με τον τρόπο αυτό επί 47 έτη. Ο αλεξανδρινός ποιητής Κωνσταντίνος Καβάφης έτρεφε μεγάλο θαυμασμό γι' αυτόν και του αφιέρωσε ένα ποίημα κι ένα πεζό κείμενο του. «Αυτός ο μεγάλος», σημειώνει ο ποιητής, «αυτός ο υπέροχος άγιος, είναι ασφαλώς θέμα που πρέπει να ξεχωρισθή μέσα στην εκκλησιαστική ιστορία, για να θαυμασθή και να μελετηθή. Υπήρξε ίσως ο μόνος άνθρωπος, που ετόλμησε να ζήση πραγματικά ολομόναχος».
Εικονίζεται με το μοναχικο κουκούλι.
|
 |
Ο ΑΓΙΟΣ ΕΦΡΑΙΜ Ο ΣΥΡΟΣ
Όλη η αγριότητα της ερήμου καθρεφτίζεται στήν απεικόνιση του κορυφαίου νηπτικού πατέρα της Συρίας. Κοντά του, στο ερημητήριό του, κοντά στην Έδεσσα της Συρίας, κατέφθαναν πλήθος μαθητών και επισκεπτών, για να ακούσουν τα μελίρρυτα λόγια του. Τα ασκητικά του συγγράμματα μεταφράσθηκαν στα ελληνικά από τη συριακή και γνώρισαν μεγάλη διάδοση. Εξεδήμησε το 373.
Εικονίζεται γέρων σπανός, έχων ολίγα γένεια, φορών σκέπασμα (Διονύσιος εκ Φουρνά).
|
 |
Ο ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ O ΑΘΩΝlΤΗΣ
Ο άγιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης, γέρων, φαλακρός οξυγένης, θεωρείται ο ιδρυτής του κοινοβιακού μοναχισμού στο Άγιον Όρος. Γεννημένος στην Τραπεζούντα, ασκήτεψε πρώτα στον Όλυμπο της Βιθυνίας, στή λαύρα του Μιχαήλ του Μαλεΐνου. Από εκεί μετέβη στον Άθω και το 963, με τη βοήθεια του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά, ίδρυσε το αρχαιότερο μοναστήρι του Όρους, τη Μεγίστη Λαύρα. Όπως αναφέρει ο Ευστρατιάδης, «κατά την οικοδομήν του θόλου του ιερού βήματος του ναού, ανελθών προς επιθεώρησιν της συντελεσθείσης εργασίας μετά εξ αυτού μαθητών, εκρημνίσθη εντός του ναού μετά των μαθητών, του θόλου καταπεσόντος, και εύρε τραγικόν θάνατον εντός του ναού, ένθα και o τάφος αυτού».
|
 |
Κεφαλή του αγίου Αθανασίου του Αθωνίτη, λεπτομέρεια του έργου αρίθ. 41. Στη μορφή του πατέρα του αγιορείτικου μοναχισμού ο Πανσέληνος καταθέτει όλο το σέβας των αγιορειτών στον πνευματικό τους πρόγονο.
|
 |
Ο ΑΓΙΟΣ ΜΑΞΙΜΟΣ Ο ΟΜΟΛΟΓΗΤΗΣ
Επί Κώνσταντος του μονοθελητή εξορίσθηκε στη Θράκη κι έπειτα στη Χερσώνα, γιατί εναντιώθηκε στην αίρεση. Ανήκε στην Εκκλησία της Ρώμης. Σπουδαίος πατέρας της Εκκλησίας και συγγραφέας σημαντικώτατος. Στο πρόσωπό του αποτυπώνεται ο ασκητικός χαρακτήρας του.
|
 |
Ο ΑΓΙΟΣ ΠΕΤΡΟΣ Ο ΑΘΩΝΙΤΗΣ
Ο «παππούς» του αγιορείτικου μοναχισμού, όταν ο βίος των ασκητών του Άθω ήταν ερημιτικός. Διατρεφόταν μέ κάστανα και σκεπαζόταν με δέρματα ζώων. Η απεικόνιση του αγίου Πέτρου αναφέρεται στους ερημίτες της πριν από τον άγιο Αθανάσιο του Αθωνίτη εποχής. «Στις πρώτες δεκαετίες του 9ου αι.», γράφει η Διονυσία Παπαχρυσάνθου, «σ' ένα ερημικό μέρος του Άθω, αποκαλύφθηκαν τα λείψανα ενός ερημίτη. Ασφαλώς στο ίδιο μέρος είχε διατηρηθεί η μνήμη ενός ασκητή, που έφερε το όνομα Πέτρος· η ταύτιση ανάμεσα στην ανεύρεση και την ανάμνηση του ασκητή έγινε αυτόματα και ίσως δίκαια, και αμέσως ή λίγο μετά οι γύρω μοναχοί απέδωσαν στο σκήνωμα λατρευτικές τιμές».
|
 |
Ο ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΩΝ Ο «ΜΕΤΑΝΟΕΙΤΕ»
Ανήκε σε σπουδαία οικογένεια της Αρμενίας. Νέος έγινε μοναχός και περιφερόμενος σε πόλεις, χωριά, μοναστήρια, κήρυττε παντού τη σωτήρια μετάνοια, με την προτροπή «μετανοείτε», που ακολουθεί ως προσωνυμία το όνομά του. Έφθασε έως την Κρήτη και την Πελοπόννησο. Στη Λακωνία ανήγειρε τον ναό του Σωτήρα και εξεμέτρησε εκεί το ζην.
Σεβάσμια, ιερατική μορφή, εικονίζεται από τον καλλιτέχνη σαν να εκτελεί το σωτήριο έργο του.
|
 |
Κεφαλή του αγίου Νίκωνα του «Μετανοείτε», λεπτομέρεια του έργου αριθ. 45.
Δυστυχώς απερίσκεπτη τοποθέτηση, προφανώς σωλήνα, επέφερε καταστροφή στο θαυμάσιο έργο του Πανσέληνου.
|
 |
ΤΑ ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ
Αριστουργηματική, μεγαλειώδης σύνθεση του Πανσέληνου. Παρά τις φθορές που υπέστη, διατηρεί όλη τη ζωντάνια, τον ρεαλισμό και τη συγκίνηση των Εισοδίων της Θεοτόκου. Ναός κaι εις την άκρην πύλη με τρία σκαλούνια, και ο προφήτης Ζαχαρίας ιστάμενος εις την πύλην μετά αρχιερατικής στολής, απλώνει έμπροσθεν τας χείρας· και η Παναγία τριετίζουσα έμπροσθεν αυτού αναβαίνει τα σκαλούνια, έχουσα την μεν μίαν χείρα προς αυτόν απλωμένην και με το άλλο (χέρι) βαστά λαμπάδα· και όπισθέν της ο Ιωακείμ και η Άννα, βλέποντες αλλήλους και δεικνύντες αυτήν· και πλησίον αυτών πλήθος λαμπαδηφόρων παρθένων· άνωθεν δε του ναού κουβούκλι ωραίον, εις το οποίον μέσα η Παναγία καθημένη λαμβάνει τον άρτον, τον οποίον φέρνει ,προς αυτήν o αρχάγγελος Γαβριήλ ευλογών αυτήν (Διονύσιος εκ Φουρνά). Το πρόσωπο του Ιωακείμ έχει τελείως καταστραφεί. Σοβαρές φθορές έχει υποστεί και η παράσταση του Γαβριήλ με την Παναγία.
|
 |
|
 |
Γυναίκες, λεπτομέρεια από το αριστουργηματικό τοιχογραφικό έργο αριθ. 47. Η διάταξη των μορφών, η κατατομή των προσώπων, η κινητικότητα, η αγνότητα που τις διακρίνουν μαρτυρούν ότι ο καλλιτέχνης δεν ήταν μόνο μεγάλος προσωπογράφος, αλλά ένας ανυπέρβλητος, δυναμικός τεχνίτης από τους σημαντικώτερους της σύνολης ελληνικής τέχνης. Τολμηρή παρουσία γυναικών στην καρδιά του αγιορείτικου αναχωρητισμού.
|
 |
|
 |
Η ΑΓΙΑ ΦΩΤΕΙΝΗ Η ΣΑΜΑΡΕlΤΙΣ
Η αγία Φωτεινή η Σαμαρείτις η και ωμίλησεν ο Χριστός εν τω φρέατι, σύμφωνα με τον άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη, μαρτύρησε επί Νέρωνα (54-68) μαζί με τους πέντε αδελφούς και τους δύο γιους της. Ο Σωφρόνιος Ευστρατιάδης απορρίπτει κατηγορηματικά ως πλασματική την παράδοση αυτή. Πίσω της ο τεχνίτης με την απεικόνιση των τειχών δίνει ικανό βάθος στή σύνθεση. Και η παράσταση αυτή, στην οποία ξεχωρίζει η γυναικεία χάρη της αγίας Φωτεινής, ξενίζει ανάμεσα στις αυστηρές μορφές των ερημιτών, ασκητών, στυλιτών και λοιπών μοναχών, που ιστορεί o Πανσέληνος στο Πρωτάτο.
|
 |
Λεπτομέρεια του έργου αριθ. 49, όπου προβάλλει η κίνηση του δεξιού χεριού της αγίας Φωτεινής, που με την στάση και κλίση του σώματος προσδίδει ζωντάνια κι ενάργεια στη γυναίκα που πλησιάζει στο φρέαρ με τη στάμνα της για να πάρει νερό.
|
 |
Ο ΑΓΙΟΣ ΜΕΡΚΟΥΡΙΟΣ
Από τους ωραιότερους και αδρότερους στρατιωτικούς αγίους, που ο Πανσέληνος ιστόρησε στο Πρωτάτο. Προερχόταν από την Καππαδοκία και είχε καταταγεί στον στρατό των Μαρτησίων επί Δεκίου (249-251) και Ουάλεντος (251-259) φθάνοντας σε ηλικία 25 ετών στον βαθμό του στρατηγού, για τα ανδραγαθήματά του στο πεδίο της μάχης.
Ήταν σκυθικής καταγωγής «νέος, ωραίος, ξανθός την κόμην, υψηλός και την όψιν διαπρεπής» (Σωφρόνιος Ευστρατιάδης). Μαρτύρησε, γιατί ομολόγησε την πίστη του στον Χριστό. Του επεφύλαξαν φρικτά βασανιστήρια: μαστιγώσεις, μαχαιρώματα, κάψιμο στη φωτιά και τελικά του πήραν με ξίφος το κεφάλι. Όλη η αγνότητα του αγίου αποτυπώνεται στη μορφή του. Κρατάει σπαθί, τόξο και ασπίδα.
|
 |
Η κεφαλή του αγίου Μερκουρίου, λεπτομέρεια του έργου αριθ. 51. Το μικρό γένι υπογραμμίζει τη νεαρή ηλικία του μάρτυρα, το σκυθικό κάλυμμα της κεφαλής την καταγωγή του και τα πλούσια ενδύματα το υψηλό αξίωμά του.
|
 |
Ο ΑΓΙΟΣ ΠΡΟΚΟΠΙΟΣ
Ο άγιος κρατάει το δόρυ διαγώνια, με το δεξί χέρι. Δούκας της Αλεξάνδρειας επί Διοκλητιανού (284-304) καταγόταν από την Ιερουσαλήμ. Ο πατέρας του Χριστόφορος ήταν χριστιανός. O ίδιος ομολόγησε πίστη στον Χριστό μετά από όραμα που είδε, ενώ μετέβαινε στην Αλεξάνδρεια με εντολή του Διοκλητιανού, για να καταδιώξει τους χριστιανούς. Τον κατήγγειλε η ίδια του η μητέρα, που παρέμεινε εθνική, στον διοικητή της Καισάρειας Ούλκιο. Αποκεφαλίσθηκε, μετά από φοβερά μαρτύρια, αρνούμενος να θυσιάσει στα είδωλα.
|
 |
Ο ΑΓΙΟΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ Ο ΜΕΓΑΛΟΜΑΡΤΥΣ
Ονομαζόταν Πλακίδας και ήταν στρατηλάτης στη Ρώμη. Μεταστράφηκε στη χριστιανική πίστη με θεοσημία. Ενώ κυνηγούσε είδε ένα ελάφι που είχε ανάμεσα στα κέρατά του ένα σταυρό και άκουσε φωνή, η οποία τον καλούσε στην αληθινή πίστη. Βαπτίσθηκε με το όνομα Ευστάθιος και τον ακολούθησε η γυναίκα του Τατιανή, που πήρε το χριστιανικό όνομα Θεοπίστη, καθώς και οι δύο γιοι τους. Σε κάποιο ταξίδι του έχασε και την οικογένεια και το βιος του κι αναγκάσθηκε να ζητιανεύει για να ζήσει. Τον επανέφεραν όμως στο στράτευμα και μετά από τη νίκη που κέρδισε, αποκαταστάθηκε στο προηγούμενο αξίωμά του, ενώ παράλληλα βρέθηκε η οικογένειά του. Επί Αδριανού (117-138), επειδή αρνήθηκε να προσφέρει θυσία στα είδωλα, γνώρισε μαρτυρικό θάνατο μαζί με όλη την οικογένειά του.
Στην τοιχογραφία του Πανσέληνου συνυπάρχουν το θλιμμένο ύφος με την αυστηρότητα ενός στρατηλάτη. Το δόρυ που κρατάει με το δεξί του χέρι υποδηλώνει τη στρατιωτική του ιδιότητα. Μια μικρή φθορά στην κόμη δεν αλλοιώνει τη στοχαστική μορφή του.
|
 |
Ο ΑΓΙΟΣ ΑΥΞΕΝΤΙΟΣ
Ένας από τους πέντε μάρτυρες (Ευστράτιος, Αυξέντιος, Ευγένιος, Μαρδάριος, Ορέστης), των οποίων η μνήμη εορτάζεται στις 13 Δεκεμβρίου. Μαρτύρησαν κατά τους διωγμούς εναντίον των χριστιανών, που έγιναν επί Διοκλητιανού (284-304) και Μαξιμιανού (286-305).
Ο μάρτυρας Αυξέντιος, μετά από φρικτά βασανιστήρια, αποκεφαλίστηκε και το κεφάλι του το κάρφωσαν πάνω σ'ένα δένδρο, πάνω στο οποίο είχε σταθεί μια κορώνα κι έκραζε. Για τον Ευστράτιο βλ. αριθ. 56.
|
 |
Ο ΑΓΙΟΣ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ Ο ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟΣ
Ένας από τους πέντε μάρτυρες (Ευστράτιος, Αυξέντιος, Ευγένιος, Μαρδάριος, Ορέστης), των οποίων η μνήμη εορτάζεται στις 13 Δεκεμβρίου. Μαρτύρησαν κατά τους διωγμούς εναντίον των χριστιανών, που έγιναν επί Διοκλητιανού (284-304) καί Μαξιμιανού (286-305).
Ο άγιος υποβλήθηκε σε φοβερά βασανιστήρια. Του είχαν φορέσει υποδήματα με καρφιά και τον υποχρέωσαν να περπατάει με αυτά. Για τον Αυξέντιο βλ. τον αριθ. 55.
|
 |
Ο ΑΓΙΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ Ο ΤΗΡΩΝ
Έζησε στους χρόνους του Μαξιμιανού (286-305), του Γαλερίου (305-311) και του Μαξιμίνου (305-312). Καταγόταν από το χωριό Χουμιαλών της Αμασίας. Ακολούθησε το στρατιωτικό στάδιο.
Κατατάχθηκε στο τάγμα των νεοσυλλέκτων (τηρώνων) υπό τον πραιπόσιτο Βρίγκο. Έκαψε τον ειδωλολατρικό ναο της Ρέας και γι' αυτό τον συνέλαβαν και τον κρέμασαν. Μετά ξέσχισαν το σώμα του και το έριξαν στη φωτιά. Έχει καταταχθεί στους μεγαλομάρτυρες. Απο τους επιβλητικώτερους στρατιωτικούς αγίους του Πανσέληνου, κρατάει με το δεξί του χέρι το δόρυ διαγώνια μπροστά στο στήθος.
|
 |
Κεφαλή τον αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος, λεπτομέρεια του έργου αριθ. 57.
|
 |
Ο ΑΓΙΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ O ΣΤΡΑΤΗΛΑΤΗΣ
Έζησε στους χρόνους του Λικινίου (307-323). Καταγόταν από τους Ευχαΐτες και κατοικούσε στην ποντιακή Ηράκλεια, όπου τον τιμούσαν ιδιαίτερα για την ευγένεια και τον ηρωισμό του. O Λικίνιος θέλησε να τον βάλει να θυσιάσει στα είδωλα, αλλά εκείνος πήρε τα χρυσά και ασημένια αγαλματίδια δήθεν για να τα τιμήσει στο σπίτι του κι αντί τούτου τα τεμάχισε και τα μοίρασε στους πένητες. Αυτό έγινε αντιληπτό από τον εκατόνταρχο Μαξέντιο, που τον κατήγγειλε στον Λικίνιο, ο οποίος έδωσε εντολή να τον φυλακίσουν και να τον βασανίσουν. Μετά από φρικτά μαρτύρια, τον σταύρωσαν.
Κρατάει στο δεξί χέρι του δόρυ όρθιο.
|
 |
Κεφαλή του αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτη, λεπτομέρεια του έργου αριθ. 59.
|
 |
Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΝ ΕΤΕΡΑ ΜΟΡΦΗ
Έχει υποστεί σημαντικές φθορές. Παρά τη διαφορετική κόμη, εν τούτοις στην απεικόνιση αυτή, όπου η ταυτότητα του Χριστού δηλώνεται με τον Σταυρό στον φωτοστέφανο, τα χαρακτηριστικά του προσώπου παραπέμπουν στη γνωστή απεικόνιση του Θεανθρώπου. Φωτογραφία Παύλου Μυλωνά.
|
 |
Ο ΑΓΙΟΣ ΠΑΥΛΟΣ Ο ΞΗΡΟΠΟΤΑΜΙΝΟΣ
Όπως αναφέρει ο Σωφρόνιος Ευστρατιάδης, αγιορείτικη παράδοση τον θέλει σύγχρονο του αγίου Αθανασίου του Αθωνίτη και ηγούμενο της μονής Ξηροποτάμου. Άλλη παράδοση τον φέρει σε μικρή ηλικία να ευνουχίζεται. Ίσως εξαιτίας αυτού απεικονίζεται με άσπρα μαλλιά και πρόσωπο νέου με ρυτίδες. Την παράδοση αυτή αναφέρει το «Νέο Εκλόγιο», που τον αναφέρει ως κτίτορα της μονής Ξηροποτάμου.
|
 |
Ο ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ ΥΠΑΓΟΡΕΥΕΙ ΣΤΟΝ ΜΑΘΗΤΗ ΤΟΥ ΠΡΟΧΟΡΟ
Ο αγαπημένος μαθητής του Χριστού υπαγορεύει στον δικό του μαθητή Πρόχορο. Εικονίζεται πάνω από τις προσωπογραφίες του αγίου Μερκουρίου και του αγίου Αρτεμίου. Ο Πρόχορος κάθεται απέναντι από τον ευαγγελιστή και γράφει πάνω στα γόνατά του. Το φυσικό περιβάλλον με τους χαμηλούς λοφίσκους και το πράσινο ανακαλεί στη μνήμη τη νήσο Πάτμο, όπου ο άγιος Ιωάννης ο Θεoλόγος έγραψε την Αποκάλυψη.
|
|
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)