ΚΡΙΤΙΚΕΣ / ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ
Νίκος Γρηγοράκης
Ιστορικός – Κριτικός Τέχνης
Διευθυντής Μουσείου Χαρακτικής
Η ΣΥΛΛΟΓΗ ΚΑΙ Ο ΣΥΛΛΕΚΤΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
Προλογικό σημείωμα της έκδοσης:
«Δύο Αιώνες Νεοελληνικής Χαρακτικής - Συλλογή Γιάννη Παπακωνσταντίνου»
κείμενα: Νίκος Γρηγοράκης, εκδόσεις Γκοβόστη, Αθήνα Οκτ. 2004.
Η Συλλογή Χαρακτικής του Γιάννη Παπακωνσταντίνου, μία από τις σημαντικότερες ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα σήμερα, με περισσότερα από πεντακόσια έργα, διαμορφώνεται εδώ και δώδεκα χρόνια. Το πρώτο του χαρακτικό έργο το αγόρασε το Δεκέμβριο του 1992. Σήμερα βρίσκεται πλέον στην ευχάριστη θέση να παρουσιάσει σε έναν τόμο το πρώτο μέρος της συλλογής του. Στον τόμο αυτό περιλαμβάνονται τριακόσια χαρακτικά έργα (ξυλογραφίες, χαλκογραφίες, λιθογραφίες και λινόλεουμ) από εκατόν πενήντα νεοέλληνες καλλιτέχνες (χαράκτες, ζωγράφους, γλύπτες) του 19ου και του 20ού αιώνα. Η προσπάθεια και ο στόχος δεν σταματά εδώ. Αυτός είναι ο πρώτος μεγάλος σταθμός. Ο επόμενος στόχος του είναι να επαυξήσει και να πολλαπλασιάσει τα έργα της συλλογής του. Το όραμά του είναι να δημιουργήσει μία από τις αρτιότερες και μεγαλύτερες συλλογές νεοελληνικής χαρακτικής του τόπου μας.
Χρειάσθηκε μεγάλη προσπάθεια τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια από ελάχιστους ιστορικούς τέχνης, ερευνητές και συλλέκτες, ώστε να ανασυρθούν πολλά έργα από την αφάνεια, να μελετηθούν, να παρουσιασθούν και να δημοσιευθούν, ώστε να πάρει η ΧΑΡΑΚΤΙΚΗ τη θέση που της αξίζει ως ισότιμο κεφάλαιο στην ιστορία της Νεοελληνικής Τέχνης.
Με το σκεπτικό αυτό πραγματοποιήθηκε αυτή η έκδοση, όπου το φιλότεχνο κοινό μπορεί να απολαύσει σπάνια και σημαντικά έργα από τους γνωστότερους και σπουδαιότερους Έλληνες χαράκτες και ζωγράφους του 19ου και του 20ού αιώνα. Εύχομαι τέτοιες προσπάθειες να βρουν και άλλους μιμητές.
Η χαρακτική αρχίζει τα τελευταία χρόνια να κερδίζει τους ανερχόμενους νεοέλληνες αστούς. Ο Γιάννης Παπακωνσταντίνου δεν άρχισε να «συλλέγει» έργα για να έχει προσωπική καταξίωση ή να αποκτήσει κοινωνική υπεροχή. Γεννήθηκε το 1958 στην Αθήνα, ολοκλήρωσε το διδακτορικό του στην Αναλογιστική Επιστήμη στο Λονδίνο, διετέλεσε Πανεπιστημιακός επί σειρά ετών και σήμερα είναι στέλεχος μεγάλης εταιρίας. Καθοριστικός παράγοντας για την αφετηρία έναρξης της συλλεκτικής του δραστηριότητας στάθηκε η γνωριμία του με τον γράφοντα.
Αναμφίβολα καλλιεργημένος ο συλλέκτης, με οργανωτικό και επιστημονικό υπόβαθρο, οπλίζεται σταδιακά με τις απαραίτητες ιστορικές και τεχνικές γνώσεις, που απαιτεί η τέχνη της χαρακτικής. Ο Γιάννης Παπακωνσταντίνου αγοράζει τα έργα που του «αρέσουν». Καθοριστικός και προσφιλής γνώμονας του συλλέκτη είναι τις περισσότερες φορές η προτίμησή του για την ανθρώπινη μορφή ή τις ανθρώπινες φιγούρες γενικότερα. Παράλληλα, στρέφεται και σε αγορές έργων ζωγραφικής, γλυπτικής και λευκωμάτων με αυθεντικά χαρακτικά, προκειμένου να υλοποιήσει το σκεπτικό του, όταν πρόκειται δηλαδή να συμπληρώσει συλλεκτικές επιμέρους ενότητες, όπως είναι π.χ. τα θέματα «Λήδα και κύκνος», «Πορτρέτα Ελλήνων λογίων και ποιητών» κ.ά. Το πρώτο και βασικό σκεπτικό του είναι να καλύψει χρονολογικά και ιστορικά τη διαδρομή δύο αιώνων της νεοελληνικής χαρακτικής. Με πάθος και με εφόδιο μεγάλες ψυχικές δυνάμεις μπορεί να θυσιάσει και να στερηθεί μερικά εφήμερα πράγματα, όταν τον συγκλονίσει κάποιο έργο ή ανακαλύψει ότι έχει ιστορικές ή τεχνικές προδιαγραφές.
Το αέναο «κυνήγι» του επόμενου στόχου κρύβει, στο στάδιο των αναζητήσεων, υπομονή, επιμονή, δυσκολίες και εκπλήξεις. Ο Γιάννης Παπακωνσταντίνου ζούσε ως τώρα περιτριγυρισμένος από τα έργα του, συνομιλούσε κρυφά με τα αποκτήματά του. Έτσι, τα έργα της συλλογής του ήταν ο «όμορφος κόσμος» του, που τον ξεκούραζε και τον θεράπευε από τις μικρότητες και την ανία της καθημερινότητας. Φέτος, το 2004, αποφάσισε να μοιραστεί τον «εικαστικό του θησαυρό» μαζί με άλλους. Για αυτόν το λόγο εκδίδεται το παρόν βιβλίο, ενώ παράλληλα, σε συνεργασία με τη Δημοτική Πινακοθήκη Ψυχικού, οργανώνεται μία έκθεση τον Οκτώβριο του 2004, όπου θα εκτεθεί μία μικρή μόνο ενότητα από τη μεγάλη συλλογή του, δίνοντας την ευκαιρία σε όσους φυλλομετρήσουν αυτό το βιβλίο ή επισκεφθούν την έκθεση, να νιώσουν πνευματική ανάταση και αισθητική απόλαυση.
ΝΙΚΟΣ ΓΡΗΓΟΡΑΚΗΣ
Ιστορικός – Κριτικός Τέχνης
Διευθυντής Μουσείου Χαρακτικής
Οκτώβριος 2004
|
