ΚΡΙΤΙΚΕΣ / ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ
Ξενής Σαχίνης
Καθηγητής Χαρακτικής Σχολής Καλών Τεχνών Α.Π.Θ.
Η ΣΥΛΛΟΓΗ ΧΑΡΑΚΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
Προλογικό σημείωμα του καταλόγου, συνοδευτικού της έκθεσης:
«100 χρόνια Νεοελληνικής Χαρακτικής (1909 - 2009) - Συλλογή Γιάννη Παπακωνσταντίνου»,
Πινακοθήκη Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη, Δεκ. 2009 – Ιαν. 2010.
Όταν ο Γιάννης Παπακωνσταντίνου μου πρότεινε να γράψω δυο λόγια για τη θαυμάσια συλλογή έργων χαρακτικής που κατέχει, μέρος της οποίας θα εκθέσει στη Θεσσαλονίκη, σκέφτηκα αμέσως ότι καμιά φορά το θήραμα γίνεται και κυνηγός. Έτσι, στην περίπτωσή μας, ένας καλλιτέχνης καλείται να αλλάξει βλέμμα και από το βλέμμα του δημιουργού να αποκτήσει την οπτική του λάτρη της Τέχνης και με αυτήν την καινούργια οπτική να περιπλανηθεί και να απολαύσει τα έργα που απλώνονται μπροστά του μέσα από την ευρύτητα μιας συλλογής.
Πριν πλησιάσει κανείς τη συλλογή αναρωτιέται για τον αποχρώντα λόγο αυτής της ευγενικής προσπάθειας. Αρχίζει, λοιπόν, το συλλογισμό του από το ειδικό ενδιαφέρον για το είδος της συλλογής που έλκει τον εραστή της Τέχνης και καταλήγει στην ευγένεια της ψυχής του συλλέκτη, ο οποίος όταν παρουσιάζει τη συλλογή του αλλάζει το ιδιωτικό βλέμμα, από το οποίο ξεκινά η συλλογή του, και το μετατρέπει σε δημόσιο. Ο συλλέκτης, λοιπόν, βρίσκεται απέναντι από τα έργα του σε ένα χώρο που χαρακτηρίζεται από την έννοια του «κοινού» πια και όχι του ιδιωτικού. Άρα, τη στιγμή της έκθεσης, η συλλογή μοιράζεται από τον κάτοχό της με τόσους θεατές όσους θα είχαν την τύχη να βρεθούν μπροστά της.
Μέσα από αυτήν την πολύ σημαντική έκθεση της συλλογής του Γιάννη Παπακωνσταντίνου παρουσιάζονται τα τελευταία εκατό χρόνια της νεοελληνικής χαρακτικής. Η παρουσίαση αυτή, λοιπόν, έχει ένα τεράστιο ενδιαφέρον. Οι φίλοι της χαρακτικής έχουν τη δυνατότητα της μελέτης των δρόμων που ακολούθησε αυτή η τέχνη στην Ελλάδα τα τελευταία εκατό χρόνια. Έτσι, ο θεατής έχει διάφορους τρόπους να ακολουθήσει τα μονοπάτια της έκθεσης. Ένας από αυτούς είναι να πλησιάσει τα έργα μέσω θεματικών ενοτήτων, ένας άλλος είναι να τα πλησιάσει μέσω της χρονολογικής τους κατάταξης και ένας τρίτος, ο πιο ενδιαφέρων κατά τη γνώμη μου, είναι να βρει τις υφολογικές συγγένειες που μπορεί να υπάρχουν σε έργα διάφορων καλλιτεχνών, που ανήκουν σε διαφορετικές γενιές αλλά παρουσιάζουν ομοιότητες στην καλλιτεχνική συμπεριφορά που είναι εν τέλει αυτή η οποία και γεννά τις ενδιαφέρουσες φόρμες. Όμως, καθώς πήρα τον κατάλογο των 140 καλλιτεχνών, έργα των οποίων εκτίθενται στην έκθεση, ένιωσα ένα έντονο συναίσθημα που προερχόταν από την συνειδητοποίηση του μεγάλου χρονικού ανύσματος εντός του οποίου κινείται η έκθεση αυτή. Ένιωσα και το συναίσθημα της πληρότητας, καθώς όλες οι εκφάνσεις της ελληνικής χαρακτικής των τελευταίων εκατό χρόνων τίθενται στη διάθεση της δημόσιας ματιάς. Βλέποντας αυτήν την έκθεση ως θεατής αλλά και ταυτόχρονα ως καλλιτέχνης, έχω το προνόμιο μιας προσωπικής περισυλλογής και του αυτοπροσδιορισμού μου σε σχέση με την παρουσία και την προσφορά άλλων συναδέλφων και συνοδοιπόρων στην υπόθεση της χαρακτικής στην Ελλάδα. Το ίδιο ενδιαφέρον λοιπόν θα βρει και ένας μύστης της χαρακτικής αλλά και ο απλός θεατής που θα ανακαλύψει αυτόν τον κρυμμένο παράδεισο της χαρακτικής αλλά και των εικαστικών τυπωμάτων του σήμερα. Γιατί πραγματικά γνωρίζω ότι μια συλλογή είναι κάτι που ρέει και αυξάνεται καθημερινά. Αυξάνεται ευθέως ανάλογα με τη διάθεση και την παραγωγή των αντικειμένων που συλλέγονται. Και νομίζω ότι, πέρα από όποιες δυσκολίες, το πεδίο έρευνας και δράσης της χαρακτικής στην Ελλάδα μεγαλώνει.
Κλείνοντας αυτόν το μικρό πρόλογο δεν έχω παρά να ευχηθώ στον Γιάννη Παπακωνσταντίνου να είναι άξιος να συνεχίσει να επαυξάνει με σπουδαία έργα τη συλλογή του, ώστε και εμείς να αξιωθούμε να απολαύσουμε ξανά τα μελλοντικά αποκτήματά του.
|
